GNO - Khóm mít, với tuổi thơ nhiều người, là một món ăn dễ tìm, gần gũi trong những ngày chớm hè. Cái thú của con nít là những trưa nắng, khi ve đã lác đác kêu trên rặng cây, bờ rào, lang thang tìm khóm mít về ăn.

Khóm mít trộn dân dã, ăn ngon phải biết - Ảnh: Nguyễn Thành Giang

Cách ăn dễ nhất là rửa sạch, giã một chén muối ớt thật ngon, rồi chấm và nhai. Kỳ công hơn, phải thêm ít rau, dầu phộng đã khử, bánh tráng, đậu phộng đã rang và bóc vỏ giã sạch. Tất cả trộn vào thành một hương vị rất khó quên.

Tôi cũng sinh ra ở quê nghèo miền Trung, nhưng cả tuổi thơ chưa một lần ăn khóm mít. Một phần vì tự tôi vốn không thích cái vị chát hơi khó chịu mà khóm mít đem lại. Đó có lẽ là một thiệt thòi không nhỏ. Nhưng rồi, điều may mắn và bất ngờ đã đến, từ khi cưới vợ. Những trưa gần đây, khi cái nắng đã rộ lên rát rạt da người, vợ chồng tôi lại dắt nhau đi tìm những khóm mít trong vườn nhà mình và nhà hàng xóm về để chế biến thành món khóm mít trộn.

Mừng một nỗi, vợ tôi cũng là một cô gái miền quê, ăn chay trường, và cũng rất thích những món ăn và thói quen dân dã. Ban đầu, khi cầm cái khóm mít xắc nhỏ ra, mùi chát của nó vẫn làm tôi khó chịu như bản năng lúc nhỏ. Nhưng khi tất cả gia vị qua bàn tay vợ tôi trộn lại thu hút tôi một cách rất lạ kỳ. Rồi việc ăn khóm mít vợ trộn trở thành một thói quen gây hứng khởi cho tôi. Đó cũng là cách chúng tôi tìm lại một phần tuổi thơ, tìm lại với những gì gần gũi và thân thương nhất của quê nghèo.

Hạnh phúc, với nhiều người đôi khi lớn lao, khó để vươn đến. Riêng với tôi, những buổi lang thang trưa đi tìm khóm mít cùng vợ và ngồi xem vợ trộn khóm mít thành món ăn lạ miệng và ngon là một niềm hạnh phúc riêng. Niềm hạnh phúc ấy như nhiên đến, không cầu kỳ, không đánh đổi, không lo toan thiệt hơn. Dưới tán mít, dưới rặng tre vườn nhà, hai vợ chồng cùng trao đổi về cái hay của ăn chay, về cách thực hành sao tốt nhất lời Phật dạy trong cuộc sống vợ chồng. Và trưa trôi đi chợt nhẹ nhàng trong niềm vui của cả hai người. Cái nắng dường như cũng bớt đi, không còn gay gắt nữa.

Rồi sẽ có những trưa, những ngày tiếp theo như thế, bên vợ, bên vườn nhà, với những món chay tương tự như khóm mít trộn. Đó là cách vừa nuôi dưỡng tình yêu đất, yêu quê, yêu gia đình, mà cũng là hướng đến những điều tốt đẹp hơn trong cuộc sống. Tôi dọn lòng mình một chỗ để bình yên tự nhiên đi vào, bằng những yêu thương, bằng những cách làm lòng bình thản, nhẹ nhõm, như cùng vợ đi tìm khóm mít. Để từ đó, vượt qua những điều chưa tốt của chính mình, vượt qua thị phi và ma chướng vẫn chực chờ để tấn công. Và tôi tin, mình sẽ làm được, bên người vợ cùng chung bước một đường.

Yêu thương luôn có sức mạnh rất lớn lao, khiến con người gần hơn với những giá trị tốt đẹp. Tôi cảm nhận được điều ấy khi lưỡi chạm vào vị chát món khóm mít trộn vợ làm. Giờ, đó không còn là cái vị khó chịu nữa, mà là mùi đất đai xứ sở, là mùi mồ hôi của ông bà cha mẹ, là vị nắng mưa bao mùa đọng lại theo thời gian, nuôi dưỡng bằng mạch nhựa trong cây khởi sinh theo từng đợt đơm hoa kết trái.

Và rồi, sẽ đến những mùa khóm mít về sau, chúng tôi cũng sẽ cho con mình làm quen với món trộn chay này, để ấp ủ niềm yêu quê, về lòng nhân hậu, chịu thương chịu khó. Và, dưới tán mít, sẽ cho con biết và học những câu chuyện cổ tích, những lời ca dao về quê hương, về tính nhân văn của người dân quê mình, về những cái hay của sản vật từ cây cỏ vườn nhà. Đó là những điều cốt yếu, dẫu bình dị, nhưng sẽ là bài học đầu đời nối truyền mà nhiều khi không sách vở nào dạy được.

Nguyễn Thành Giang