Bài trên Báo Giác Ngộ số 1314 - Thiết kế: Phòng Mỹ thuật BGN/Tống Viết Diễn

Ấy thế mà, chỉ sau một cơn bão, mọi thứ bỗng hoang hoải như mới thức dậy từ một giấc mơ chòng chành, xô lệch.

Con đường dẫn vào làng vẫn còn vết tích của những cuộn nước hung hăng hất tung mọi thứ cản trở. Tàn dư cơn bão để lại trên những rễ tre trồi lên khỏi mặt đất như những ngón tay già nua guộc gầy, bùn cát vương trên lối đi dẫn vào xóm nhỏ. Những vết bánh xe in ngoằn ngoèo như viết vội lên một trang sách đã ướt nhèm vì trận bão đổ bộ từ đêm qua.

Căn nhà nhỏ của nội, nơi tôi đã lớn lên bằng những chiều nhai cơm với nồi cá khô kho kỹ, thêm bát canh rau bồ ngót và chén cà pháo chấm mắm, đã xộc xệch hẳn đi. Tấm liếp tre che trước hiên bị gió quật bung một góc, mái ngói bị tốc một mảng, kêu lạch xạch mỗi khi gió lùa. Nhưng nội tôi vẫn ngồi đó, chong mắt nhìn ra mảnh vườn phía trước nhà, như thể đang đọc một bản tin không cần lời dẫn. Ánh mắt chứa đựng đầy sự tiếc nuối thoắt hiện lên trong đôi mắt đã nhăn nheo đang nhìn về phía giàn mướp, giàn bầu đang độ xanh um, giờ rũ rượi như người vừa trải qua một cơn sốt cần đánh cảm. Mấy cây chuối trong góc vườn đổ nghiêng, bẹ gãy dập, tươm mủ trắng nằm ngả ngớn như người bị xô nhẹ đã ngã nhào.

Cảnh làng sau bão như một bức tranh bị lật ngược, trống vắng và tan hoang. Không có bóng trâu rệu rạo bước ra đồng vào những sáng tinh mơ, không còn trẻ con chạy nhảy ngoài sân đình. Chỉ còn tiếng chổi quét những xác lá mục nặng nề trên nền gạch. Mùi bùn quyện lẫn trong những rạ những rơm, tỏa ra thứ mùi hương ngai ngái. Những hàng cau xiêu vẹo bên giếng nước vẫn còn đọng những giọt mưa rơi lã chã, như chưa tin là tâm bão đã thật sự đi qua.

Sau lớp tàn dư, làng quê âm thầm bắt đầu một hành trình hồi sinh. Đàn ông thì chống lại mái, lợp lại từng viên ngói rơi; trẻ con thì lội bì bõm gom nhặt những nhành tre gãy, chụm thành đống để tối đốt lửa hong tay. Người già đi chầm chậm qua những ngả đồng, nhìn những vạt hoa màu nằm rạp về một phía mà đôi mắt rưng rưng, những thanh niên trai tráng trong làng gọi nhau gánh đất chắn lại phần đê đã vỡ, phụ nữ ra ruộng buộc lại phần lúa đã ngã rạp chờ ngày nắng lên để hong những búp lúa đang nghén đòng.

Sau bão, mọi thứ dường như chẳng bao giờ lành lặn hoàn toàn, tựa như những vết thương theo thời gian vẫn để lại vết sẹo mờ có phần hơi lồi lõm. Nhưng cũng chính sự không toàn vẹn ấy, lại nuôi dưỡng lòng người một thứ gì đó rất lặng thầm mà đầy kiên định, giống như cây đu đủ sau vườn bị bão bẻ ngọn nhưng rồi lại nhú chồi non.

Mỗi mùa bão đi qua, làng quê tôi như lại được phủ thêm một lớp trầm tích của yêu thương, của nghĩa tình và của cả những hy sinh thầm lặng. Có thể bức tường đã sụp đổ, mái nhà bị dột bươm, nhưng tình làng nghĩa xóm vẫn vẹn nguyên tròn trịa. Và ở một nơi nào đó trong lòng mỗi người dân quê, sau bão là khởi đầu cho những chồi non ươm mầm, cho hy vọng và cho cả những câu chuyện về sau. Để mai này, khi ngồi trước hiên nhà nhìn ánh chiều khẽ buông qua làn khói bếp hun hút, người làng sẽ kể lại cho con cháu mình như một câu chuyện dài được viết từ chính những được mất của con người miền quê, tuy nghèo mà nghĩa tình đượm thắm.

Cơn bão đi qua, rồi bầu trời sẽ rửa sạch bụi. Nắng trở lại trên đám cỏ ấu mọc ven đường, những giọt nước cuối cùng lăn xuống từ cành thị khẳng khiu trước sân. Và trong gió, tôi nghe rõ nhịp đập trong thớ đất làng mình, nghe hơi thở của những mái hiên, của những điều tạo nên bức họa làng quê thâm tình mộc mạc. Một hơi thở dài, rõ mồn một như tiếng người dân quê cần cù nhẫn nại thu gom tàn dư sau những ngày trận bão đi qua!