Vu lan nhớ mẹ

Tôi ly hương lìa tỉnh, làm “giáo khổ” trường tư. Để lại mẹ ở quê, ra vào trong căn nhà đầy hương hoa sữa. Nơi đất khách quê người, nghe vọng tiếng chuông giác ngộ thoáng trong khói hoàng hôn mà cầm lòng không đặng vì nhớ những buổi cơm chiều xới vội...

Tác giả Trần Quốc Tuấn

Những ký ức khó phai

Tôi sinh ra không bình thường, khi tôi lọt lòng mẹ vào đời, thì mẹ tôi cũng đối diện với cửa tử. Thứ đầu tiên tôi được nếm thử, không phải là sữa mẹ mà là hai thìa Cocacola (nước có ga). Bà nội kể, lúc tôi ra đời thì mọi người đều chuẩn bị tinh thần cho sự ra đi của mẹ, cho nên nhờ một bà hàng xóm trông nom tôi, mua nước ngọt cho bà uống, thấy tôi khóc bà cho ngay hai thìa.

Bác sĩ bảo “thằng cu” này sao nó đỏ chín như quả “mận quân”, hai năm trời bị chướng hơi đầy bụng. Mãi sau bà hàng xóm mới kể sự việc cho tôi uống nước ngọt... Nhờ nhân duyên ức kiếp mẹ vẫn ở lại với tôi trong cõi nhân gian đầy biến cố, trắc trở này.

Tôi lớn lên trong tình thương gia đình, nơi mảnh đất Nam Đàn nắng cháy đồng nung đá, mưa thối đất thối cát. Mảnh đất cổi cằn đó đã được những câu hát ru của mẹ tưới tắm mềm mại hơn, để rồi tôi mang theo mùi vị của những câu ca dao đi đến suốt cuộc đời. Mỗi buổi chiều dọc đường thiên lý, khi ngọn đèn đường trong xóm lập lờ lóe rạng, thì cũng là lúc tôi chờ mẹ về từ đồng bãi, gánh rơm bó mạ trên vai, dáng mẹ lăn lẳn trong bóng chiều chạng vạng đi trên ngõ nhỏ giữa hai hàng râm bụt. Mẹ về nhen lên bếp nồng lửa đỏ, bén đượm những hương vị rất mực chân quê.

Tôi đã lớn lên như thế, nơi thôn quê ám mộng, trong vòng tay bao bọc của cha mẹ, tình yêu thương, lòng chia sớt là bài học giáo dục gia đình chủ đạo mà cha mẹ đã trao gửi cho tôi.

Nhớ mẹ, đâu đâu cũng là hình dáng mẹ

Tôi nhớ đến bếp nồng lửa đỏ của mẹ, mùi hương cốm mới ngon lành. Chỉ nơi gia đình mới có lửa để sưởi ấm cho cả thể xác và linh hồn. Lửa sưởi ấm cho người đói rét, nấu chín cơm cho kẻ đói lòng. Mẹ từng kể tôi nghe về Đức Phật dạy về ngọn lửa rằng: “Đức Phật nói đời người phải trải qua bốn loại lửa: Lửa thề nguyền, lửa đói khát, lửa dục vọng và lửa hỏa táng”.

Mãi sau này, trong quá trình dạy học và thực nghiệm cuộc sống, tôi nghiệm lại lời mẹ nói mà truyền đạt cho học sinh rằng: “Sinh ra con người, ai cũng yêu thương (trong đó có cả ái tình), sự yêu dẫn đến sự nhớ nhung và lòng mong cầu, nhớ nhung mong cầu thì sinh ra lòng mong muốn (bao gồm cả khao khát mộng tưởng). Nhưng rồi sau tất cả những vinh, nhục, hận sầu ở đời là phù vân mây khói. Ai trong chúng ta cũng chết đi sau những cuộc đấu đá hạnh phúc ở đời. Cho nên nếu buông bỏ được, hãy cứ buông các em ạ!”.

Mẹ đã cho tôi những bài học đáng trân quý, mẹ đã kết nối tôi với đạo, tôi chở đạo vào đời, tôi chở đạo thông qua những bài giảng để hóa lành tâm hồn những người học trò.

Tháng ngày ở Sài Gòn, mùa Vu lan, anh Trần Quốc Tuấn đã hướng về mẹ, gửi niệm chúc lành qua những thời kinh báo hiếu

Nhớ về mẹ, tôi không thế quên lúc hoàn cảnh gia đình khó khăn, nuôi tôi cơ cực, một tay mẹ tự quán xuyến mọi việc. Thời trẻ bố tôi đi bộ đội rồi mưu sinh xa nhà, cho nên mọi gánh nặng hậu phương đều ghì lên đôi vai của mẹ. Mẹ tôi, một người phụ nữ nhẫn chịu, bình tĩnh và đã vụng trộm rơi những giọt nước mắt tủi phận. Thế nhưng vịn lấy lời của Đức Phật dạy mà vươn lên, mẹ luôn vững tâm, vững tin, để hoàn thành nhiệm vụ nuôi dạy con cái, dẫu biết bao nhiêu những nhọc nhằn khổ cực.

Ngày vào lớp một, trên chiếc xe đạp cọc cạch mẹ chở tôi đi học mỗi ngày, về nhà mẹ chỉ tôi học mỗi đêm, mẹ nuôi dưỡng trong tôi đam mê nghề dạy học. Mẹ đọc tôi nghe nào những câu Thánh điển của Đức Phật, nào “Hịch Tướng Sĩ”, nào “Tắt Đèn”, nào những bài thơ của ông ngoại... với tư thái rất dân gian, mẹ đã dẫn dắt tôi vào niềm vui với văn học để ngày hôm nay tôi là một giáo viên ngữ văn.

Mẹ tôi đã tỉ mẫn chăm sóc sự học, sự đọc cho tôi từ rất nhỏ, mẹ đã ngâm trái tim tôi trong “dung dịch” của những câu hát ru ngọt ngào, những lời Phật dạy đầy trí huệ, để tôi lớn lên trong hương thơm của tình mẹ thuần khiết.

Nhớ quê, nhớ nhà và nhớ mẹ ...

Lên thành phố học đại học, mẹ gói gém những thức quà quê, xôi, bánh cho tôi mỗi tuần. Mẹ lại tiếp tục công việc đồng áng, còn bố lại xa nhà đi làm, cuộc sống lần hồi qua ngày đoạn tháng, rồi cũng đến ngày tôi tốt nghiệp Văn khoa, thành tích không tồi và tất cả nhờ vào tấm lòng người mẹ.

Ở quê, khó trong vấn đề việc làm, mẹ nói rằng: “Mẹ không sợ xa con, mẹ muốn con sống đời ý nghĩa, và cái ý nghĩa đó nơi nghề giáo, mẹ không ngần ngại để con xa quê”. Một khoảnh khắc bịn rịn, tôi chọn Sài Gòn để lập nghiệp, ngày ra đi mọi việc vẫn diễn ra bình thường, một cuộc chia tay vui vầy. Nhưng có biết đâu khi máy bay cất cánh lên bầu trời rộng lớn cũng là lúc tôi hiểu bao nhiêu cơ sự cuộc đời. Bốn triệu bạc lẻ nhiều tờ mẹ gói vào tấm khăn đưa cho tôi cùng hai cuốn vở lưu bút của mẹ thời còn trẻ và dặn tôi rằng “dù gian nan quyết không đổi hướng - chỉ một đường cao thượng mà đi”.

Hành lý của tôi gọn gàng, chỉ trĩu nặng trái tim của người. Ngày tôi đi, tháng 11-2020, chân trời ráo kiệt, lạnh, buồn lặng ngồi trên máy bay lần dở từng trang giấy nhàu, úa vàng, cũ kĩ đọc những dòng, những câu mẹ viết, nhìn nét chữ của mẹ mà nhớ dung dáng của người. Tôi ném nhớ nhung vào hư vô, quyết tâm rời mẹ và đợi ngày trở về.

Hạnh phúc vì có mẹ

Tôi ngồi nhớ mẹ, nhớ lại những câu hát ru: “Con ơi mẹ dặn câu này/ Chăm lo đèn sách cho tày áo cơm/ Làm người đói sạch rách thơm/ Công danh phủi nhẹ nợ nước non báo đền”... Những làn điệu, những câu hát mộc mạc, chân thành như hạt lúa củ khoai, ngọn nguồn của những yêu thương ngọt ngào cũng từ đó mà ra. Mẹ đã vì chúng con một đời cày thuê quốc mướn, những đêm ròng thức trắng tìm nguồn nước cho đồng sâu. Tôi mãi là chẽn lúa đòng đòng của mẹ, được mẹ nâng niu, chăm bẵm hàng ngày để cho ra những hạt ngọc trời bụ bẫm. Quê hương nghĩa nặng tình sâu, sao quên được tiếng ru của mẹ.

Mẹ, con sẽ cố gắng vượt qua thời gian khắc nghiệt này. Dẫu con đang thắt lưng buộc bụng, đang đối diện với những thiếu thốn hiểm nguy. Nhưng bởi vì con vẫn còn có mẹ. Đôi vai tuy không cận kề, nhưng sức mạnh vô hình vẫn tô bồi cho trái tim con thêm phần nhựa sống. Ngày trở về con sẽ gặp lại mẹ yêu thương, vị Bồ-tát của con. Mẹ con ta đều là những người con của Đức Phật, mùa Vu lan, con muốn gửi đến mẹ lời tri ân sâu sắc, con mong muốn tất cả những người mẹ trên thế gian đều được vui cười hạnh phúc. Được trao gửi từ những đứa con những cử chỉ đạo hiếu. Con mang tình thương và lời mẹ dạy đến suốt cuộc đời không bao giờ phai lạt.

Gửi mẹ, tình yêu từ Sài Gòn, những ngày cuối tháng 8-2021.