Tỳ-kheo-ni Tô-ma

Sáng sớm, Tỳ-kheo-ni Tô-ma đắp y, ôm bát vào thành Xá-vệ khất thực. Thọ thực xong, Tỳ-kheo-ni ấy trở về tinh xá, cất y bát, rửa chân, vắt tọa cụ lên vai rồi vào rừng An-đà tọa thiền.

Khi ấy, ma Ba-tuần khởi nghĩ: “Hôm nay, Sa-môn Cù-đàm đang ở vườn Cấp Cô Độc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ, có đệ tử là Tỳ-kheo-ni Tô-ma ngụ tại tinh xá của chúng Tỳ-kheo-ni, ở trong ngự viên, thuộc nước Xá-vệ. Sáng sớm, Tỳ-kheo-ni ấy đắp y, ôm bát vào thành Xá-vệ khất thực. Thọ thực xong, Tỳ-kheo-ni ấy trở về tinh xá, cất y bát, rửa chân, vắt tọa cụ lên vai rồi vào rừng An-đà tọa thiền. Bây giờ, ta nên đến đó để gây chướng ngại”. Thế rồi, ma Ba-tuần liền biến thành một thanh niên dung mạo đoan chánh đến chỗ Tỳ-kheo-ni Tô-ma và hỏi:

- Sư cô muốn đi đâu?

Tô-ma đáp:

- Thưa Hiền giả, tôi muốn đến chỗ viễn ly.

Lúc ấy, ma Ba-tuần liền nói kệ:

Trú xứ của Tiên nhân,

Là nơi rất khó đến,

Chẳng phải trí hai ngón,³

Có thể đến đó được.

Khi ấy, Tỳ-kheo-ni Tô-ma suy nghĩ: “Đây là người nào mà muốn làm ta sợ hãi? Là người hay phi nhân? Hay là kẻ gian tà?”. Sau khi suy nghĩ như vậy, cô biết rõ đây chính là ác ma Ba-tuần muốn nhiễu loạn, liền nói kệ đáp:

Tâm an trụ chánh định,

Thân nữ có ngại gì?

Khi trí tuệ phát sanh,

Liền được pháp vô thượng.

Người nghĩ tưởng nam, nữ,

Tâm không xa lìa được,

Họ sẽ theo lời ma,

Ngươi đến nói với họ.

Ta đã lìa các khổ,

Dứt bỏ mọi u mê,

Đã tác chứng diệt tận,

Sạch các lậu, an vui,

Biết rõ ngươi ác ma,

Hãy biến khỏi nơi này.

Khi ấy, ma Ba-tuần suy nghĩ: “Tỳ-kheo-ni Tô-ma đã biết tâm mình” nên trong lòng lo lắng buồn rầu rồi lập tức biến mất.

_______________

⁽¹⁾ Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.1199. 0326a17). Tham chiếu: Biệt Tạp.别雜(T.02. 0100.215. 0453c26); S.5.2 - I.129.

⁽²⁾ Tô-ma Tỳ-kheo-ni (蘇摩比丘尼 - Somā bhikkhunī).

⁽³⁾ Nguyên tác Nhị chỉ trí (二指智 - Dvaṅgulapaññāya). Chú giải kinh Tương ưng bộ (SA.5.2), cho rằng trí tuệ hai ngón tay là trí tuệ ít ỏi, vì người phụ nữ dùng hai ngón tay với cây kim, sợi chỉ để sinh sống, nên gọi là trí tuệ hai ngón tay (Dvaṅgulapaññāyāti parittapaññāya. Yasmā vā dvīhi aṅgulehi kappāsavaṭṭiṁ gahetvā suttaṁ kantanti，tasmā itthī “dvaṅgulapaññā”ti vuccati). Chú giải Trưởng lão Ni kệ còn giải thích rằng, người phụ nữ khi nấu cơm, muốn biết cơm đã chín tới hay chưa thì dùng hai ngón tay để xem xét hạt gạo, nên gọi trí hai ngón.