Thử suy tư về hai mặt của tri thức

Là thế hệ Ni trẻ trong thời hiện đại, do đó tri thức không thể ngày càng lạc hậu, sự tu hành cũng không nên quá khép kín trong nội viện Tòng lâm. Chư Ni trẻ có quyền vỗ cánh ước mơ bay đến chân trời mới, nơi đó có thể mở ra cánh cửa tri thức của thời đại, mở ra cánh cửa tâm linh của Phật giáo và mở ra cánh cửa sáng tạo của nguồn tâm. Nét đặt thù của Phật giáo có thể lan tỏa khắp năm châu hay không? Kim ngôn của đức Phật có thể quảng bá trong mọi sắc tộc màu da hay không? Đều phải nhờ vào sự trau dồi điển chương và dụng công tu hành miên viễn của thế hệ Ni trẻ.

Tăng Ni trẻ - Ảnh: Bảo Thiên

Mỗi bước chân giẫm trên vùng đất của tâm linh, mỗi chặn đường đi qua trong mãnh ruộng phước sẽ xuất hiện những đóa sen nở trời phương ngoại, mỗi trái tim nhân ái sẽ thấm đẩm tình pháp lữ trong cõi sanh tử vô biên. Những hoài bão đó là sự đột phá qua lằn ranh giới của những tư tưởng cổ hủ, để rồi sẽ khám phá những ngõ ngách chằng chịt của từng ý niệm và cũng sẽ mài mòn bản ngã hiện đời đã tồn tại trong vô lượng kiếp qua.

Tuy nhiên, chúng ta không thể làm ngơ trước những giá trị tâm linh phi vật thể mà các bậc tiền nhân đã gìn giữ, chúng ta lại càng không thể chối bỏ những nền tảng giới luật của Phật giáo mà đức Phật đã chế ra, nó chẳng những không bị sụp đổ theo thời gian mà còn vững như thạch trụ trong suốt mấy nghìn năm qua. Hãy "ôn cố" những gì người xưa đã truyền trao lại, sẽ "tri tân" những điều vượt qua tri thức thường tình. Khi một ai đó biết trân quí đời sống phạm hạnh là đã gieo vào mảnh đất tâm những hạt giống thoát ly sanh tử, những ai biết "nội cần khắc niệm chi công, ngoại hoằng bất tranh chi đức" là đã trải lòng với nhân sinh trong vạn nẻo luân hồi. Đừng có chấp mê tự cho là hạt kim cương quí báu, để rồi chỉ tỏa sáng riêng một góc trời của cá nhân, chính vì thế nó không thể gắn kết với những hạt kim cương khác để chiếu sáng khắp cả thế gian. Hãy hóa thân thành bùn đất, tuy nó không giá trị gì cả nhưng có thể gắn kết với nhau tạo nên những công trình vĩ đại, lưu lại muôn thuở cho hậu thế. Thế thì chúng ta nên làm kim cương hay làm bùn đất ?

Mặt khác, trên phương diện tri thức chúng ta có quyền vươn cao và bay xa nhưng không nên tách rời đại chúng để sống một mình. Đại chúng là chiếc thuyền lớn vững vàng giúp chúng ta vượt qua những phong ba, là hàng rào thép kiên cố ngăn chặn bọn giặc ngoại xâm, là con đường mòn có hai hàng cội tùng rắn chắc đưa chúng ta đến ngôi nhà của bản tâm. Nếu vì một lý do nào đó của cá nhân, chúng ta muốn tự do trong sự giao tiếp, muốn có nhiều sự lợi dưỡng riêng tư, muốn cuộc sống không bị phụ thuộc vào thầy tổ và huynh đệ thì hãy coi chừng. Từ những suy nghĩ phiến diện này sẽ lôi kéo chúng ta âm thầm bắt đầu đi vào cuộc sống riêng lẻ. Có điều chúng ta không thể ngờ được những mặt trái, những sự cám dỗ vô hình của cuộc đời. Nếu không muốn lệ thuộc vào huynh đệ và bị thầy tổ kiểm soát, thì coi chừng sẽ sa vào cái bẫy của những người đã giúp chúng ta về mọi phương diện vật chất. Cái bẫy này có một đặc điểm chung hết sức lạ lùng, đó là chỉ có sự trói buộc mà không hề có sự tháo gỡ, người nào kém may mắn rơi vào thì sẽ lún sâu trong hố thẳm của đọa đày, sẽ bị chôn vùi giới thân tuệ mạng. Thật ít có những vị tín chủ nào có tâm hồn vì tiền đồ của Tam bảo, vì mạng mạch của Phật pháp, vì long tượng của Pháp môn, vì ước mơ của thế hệ trẻ mà mang hoài bão ươm mầm cho tương lai của họ, mong mỏi họ làm rường cột kiên cố để chống đỡ ngôi nhà định tuệ. Nói như vậy không phải là không có, mà nếu có, thì đó chính là những bực Bồ tát hóa thân, là những tâm hồn thi ân bất cầu báo.

Như chúng ta đã biết, hiện nay cả thế giới rộng lớn đã được thu nhỏ vào đường truyền Internet, muốn tìm hiểu những thông tin đại chúng, muốn tìm hiểu về hiện tượng của vũ trụ quan bên ngoài, hay muốn cảm nhận về nhân sinh quan của nhiều sắc tộc trên khắp năm châu, chúng ta không cần khổ công tìm kiếm mà chỉ cần ngồi một chỗ có thể biết rõ ràng mọi chi tiết. Tuy nhiên vấn đề nào cũng có hai mặt tương đối để tạo nên thế cân bằng xã hội, trong những điều kiện quá tiện nghi sẽ có mầm móng của hư hỏng, trong những lúc quá đầy đủ sẽ đưa đến tình trạng bệnh dư thừa, trong môi trường quá thuận lợi sẽ là một trong những nguyên nhân khiến con người kiêu ngạo và đánh mất sức mạnh về tinh thần đang tiềm ẩn trong nội tâm. Về phương diện nội điển, toàn bộ Tam tạng giáo điển cũng đã được gom vào màn hình nhỏ Computer. Mọi ý tưởng sáng tạo từ cuộc sống và con người, mọi kinh nghiệm tu hành từ thiền môn cho đến xã hội, mọi chất xám đã được kết tinh từ hoa trái của tri thức, đều đã được bày hiện tỉ mỉ ở trước mặt thông qua sự kết nối mạng internet. Nhưng nếu quá ỷ vào kho sách đồ sộ này, thì khi đối diện với vấn đề khó khăn chúng ta sẽ lười tư duy, thiếu sáng tạo và bộ não rất dễ trở nên máy móc hóa không uyển chuyển linh hoạt.

Còn có những điều nhạy cảm khác dễ gây mầm tai họa từ trong màn ảnh thu nhỏ này. Là tuổi trẻ, chúng ta không sao tránh khỏi tò mò lướt vào những trang webside lạ, những trang web này làm mê hoặc tuổi trẻ chứ không đem lại lợi ích chi cả. Nếu một khi người nào đó lỡ bước vào thì khó mà thoát ra. Nó giống như mê cung dẫn dắt người ta từ cảnh giới ảo này cảnh giới ảo khác. Suốt ngày khiến cho các em trẻ đốt cháy thời gian quí báo vào những việc vô bổ, bào mòn sức khỏe, cha mẹ phải buồn lo, Thầy tổ phải muộn phiền. Là chư Ni trẻ trong thời hiện đại, mong rằng các em hãy cảnh giác những điều này, là con gái của đức Như Lai là bạn lữ của chư vị Bồ tát không nên lụy vào những chuyện của thế gian. Chúng ta hãy dùng nó như một công cụ học tập, bổ sung tư liệu cho lãnh vực nghiên cứu, là trợ thủ đắc lực cho công tác “hoằng pháp vi gia vụ, lợi sanh vi bổn hoài ”.

Tóm lại, đây là những lời tâm tình với gió thoảng mây ngàn, với cả một chân tình đồng là pháp lữ, với một niềm tin cậy vào thế hệ Ni trẻ Việt Nam sẽ thắp sáng tương lai bằng tri thức Phật pháp, bằng sức tinh tấn vượt qua sự chướng ngại của bản thân, bằng lòng từ vô biên trải rộng giữa đôi bờ tử sanh vô tận. Hãy tự hào khi khoác lên người chiếc y vàng tượng trưng cho những mảnh ruộng để cho thế nhân gieo trồng phước báo, hãy nhìn về phía trước vì đây là con đường duy nhất để thoát ra khỏi sự mờ mịt của nghiệp thức khôn cùng, hãy kiên định khi đã trở thành trang Thích tử của đức Như Lai mà thực hiện bản hoài Phật pháp hóa Nhân gian.