Thiền sư Tông Diễn gặp lại người mẹ ly biệt

* Tặng bạn đọc báo Giác Ngộ và Phật tử nghe pháp chùa Xá Lợi
* Tri ân người sưu tầm D.N  trên báo Giác Ngộ số đặc biệt Vu lan 2016

Minh họa - Nhuận Thường

GN - Rằng xưa: Tông Diễn thiền sư

Hiệu Chân Dung sáng đạo từ nhân gian

Dòng Tào Động, huyện Cẩm Giàng

Đức tu hiếu thảo rỡ ràng thiền môn

Mồ côi cha, lại sớm hôm

Tuổi mười hai đã canh cơm bếp nhà.

Một sáng, mẹ bán chợ xa

Dặn con cơm nước khéo mà liệu toan

Bên hồ, giỏ cua mẹ ngâm

Đến trưa rửa sạch giã bằm nấu canh

Con ở nhà, giữ niệm lành

Nhớ lời mẹ dạy y hành trước sau

Ngờ đâu duyên phận ba đào

Nhìn cua suối lệ tuôn trào xót xa

Hiếu xưa đức hóa ba-la

Ròng ròng sợ hãi chan hòa tử sanh

Thương vật hiền, chẳng đành ăn

Thôi thì “độ tử, phóng sanh” cứu nàn

Thả giỏ cua, lòng nhẹ nhàng

Đến khi vào bếp băn khoăn lo rầu

Nồi cơm đây, nồi canh đâu?

Trưa về mẹ hỏi làm sao giãi bày?

Thương xót cua, tốt ai hay?

Không vâng lời mẹ, lỗi này tính sao?

Mẹ về bụng đói cồn cào

Bới cơm dâng mẹ - Ôi nào… canh đâu?

Mẹ ơi! Cua thả ao sâu

Nhìn cua khóc lóc tuôn trào xót xa

Lòng con như cắt ruột da

Sao đành bằm giã để mà nấu canh

Vừa đói, giận… nổi tam bành

Mẹ mắng, mẹ chửi, tan tành ruột gan

Đánh đuổi con khỏi xóm làng

Con chạy, con khóc mê man đất trời!

Ngờ đâu giữa cõi chơi vơi

Gặp Bồ-tát hiện cứu đời khổ oan

Thấy con bất tỉnh bên đàng

Đại ân đại đức cưu mang đem về

Phúc duyên nương cội bồ-đề

Hơn ba mươi năm, độ phàm mê lên thuyền

Đại trượng phu, đại thiện duyên

Thừa kế Hòa thượng nối truyền hoằng dương.

Mẹ ơi! Trần thế mười phương

Một cơn sân nhuế đau thương khôn cùng

Ta-bà vạn nỗi mông lung

Bóng hình mẹ ẩn không trung mơ màng

Mỗi bình minh, dưới nắng vàng

Du phương tìm mẹ lang thang chốn nào?

Thì ra từ buổi lao đao

Mẹ buồn mẹ đói cồn cào ruột gan

Nồi canh cua mất, giận tràn

Đánh con một trận, ăn năn một đời.

Con đi rồi, mẹ ngậm ngùi

Tháng ngày sầu tủi, đứng ngồi cô đơn

Mẹ tìm con trong giận hờn…

Mẹ tìm con khắp xuyên sơn, thị thành

Ngờ đâu, con ẩn non xanh

Ngờ đâu, con được hóa thân cửa thiền

Sáng chiều vắng bặt não phiền

Tháng ngày chìm lắng cái triền long đong

Nương Phật ân, lánh bụi hồng

Giờ giờ, phút phút tịnh không tích trầm

Mẹ tìm con bặt mù tăm

Hơn ba mươi năm lắng nghiệp phàm quạnh hiu

Nồi canh cua… dần dần tiêu

Như hoàng hôn ngả bóng chiều rũ buông…

Bên đường, quán cóc sầu vương

Ngày ngày dọ hỏi bóng thương con hiền

Con ơi! Con hỡi… trần duyên

Hơn ba mươi năm, mẹ triền miên khổ sầu!

Bây giờ, con ở nơi đâu

Biệt vô âm tín, niềm đau ngập tràn

Bảy mươi năm lá úa vàng

Tuổi già mẹ phải cưu mang trong lòng

Đêm ngày khắc khoải thu đông

Hắt hiu đời mẹ ngô đồng khô rơi…

Mất nồi canh, mất niềm vui

Sân giận che lấp ngọt bùi tuổi xuân

Dòng đời trôi nổi bâng khuâng

Nỗi niềm ray rứt sầu dâng tóc buồn

Mẹ về quê cũ tựa nương

Chòi tranh quán nước bên đường thời gian

Mỗi chén trà, mỗi hỏi han

Con ơi! Con hỡi! Sầu chan tuổi già!

“Mẹ Thanh Đề” tự xót xa

Tự lòng gặm nhấm… nắng tà hoàng hôn.

Phật ân - một bình minh sương

Bóng nhà sư hiện như dường chiêm bao

Gọi chén trà, tỏ tâm giao

Cụ bao nhiêu tuổi, thế nào đơn côi!

Cụ buồn kể lể nghẹn lời…

Hơn bảy mươi tuổi, một đời lầm than

Hơn ba mươi năm khổ nàn

Góa bụa côi cút gian nan dặm trường

Con trai duy nhất yêu thương

Bị đánh, bị đuổi phố phường phù vân

Biết tìm đâu bóng con thân

Để già yên giấc suối vàng thiên thu

- Cụ ơi! Cụ có thích tu

Về nương bóng Phật thoát mù tham sân

Cụ thích, tôi xin nhận phần

Mời cụ nương náu tùng lâm cửa thiền

- Cụ rằng: tôi rất cảm duyên

Chỉ ngại già cả làm phiền Phật môn

Tôi không con cháu tử tôn

Không còn sức khỏe sớm hôm việc chùa

Gọi là đền đáp móc mưa

Chén cơm, manh áo ân thừa Phật ban.

- Cụ ơi! Cụ chớ buộc ràng

Công đức bá tánh muôn ngàn đến đi

Cửa chùa rộng mở từ bi

Mỗi người, mỗi việc… sá gì quản công?

Tăng tục… già trẻ chung lòng

Kinh kệ, bếp núc… ngoài trong chu toàn

Cụ vui, tôi về xin Tăng

Hội chúng hòa hợp, thường hằng tâm giao

Lòng sư hiếu thảo dâng trào

Hạnh hiếu hạnh Phật muôn màu huyền linh

Tăng thuận, gói trọn niềm tin

Cất riêng thất nhỏ nghĩa tình thẳm sâu

Ngày ngày sớm tối ra vào

Chăm nom, săn sóc nối cầu báo ân

Nhắc cụ công quả góp phần

Nhắc cụ niệm Phật tịnh thân sáng chiều

Bao năm tâm trí phiêu diêu

Bao năm khổ lụy lắm điều buồn thương

Bây giờ nương náu Phật đường

Thân già tĩnh lặng chơn thường tịnh yên

Một ngày cụ trở bệnh duyên

Đích thân sư tỏ hạnh hiền hiếu tâm

Sáng trưa chiều tối viếng thăm

Tự mình chăm sóc âm thầm phận con

Tăng-già giữ nếp Linh Sơn

Thương mẹ, không để thiệt hơn thường tình!

Trước sau một mực lặng thinh

Phương tiện giúp mẹ thắng tình phàm phu.

Một ngày cuối nẻo vô ưu

Sư dặn đồ chúng tịnh thù hồng ân

Cụ đi rồi, nhập huyễn thân

Chờ sư về sẽ khép thần áo quan

Nào ngờ pháp ngữ như rằng:

Cụ bà từ biệt trần gian lối về

Án-ma-ni… thị Bồ-đề

Mẹ ơi! Mẹ hỡi… sơn khê dặm ngàn

Phật rằng: thân chứng thiền quang

Cửu huyền thất tổ siêu thăng liên đài

Thành kính cầu nguyện Như Lai

Độ thân mẫu vượt thiên nhai lâm tuyền

Hiếu tâm chấn động tam thiên

Đất trời rung chuyển hiện tiền tỏa quang

Nhục thân bát ngát hương vàng

Tích trượng lay nhẹ hóa tràng long lanh

Linh cữu thăng giáng thiên sanh

A Di Đà Phật nguyện thành chứng tri.

Tất cả hội chúng đồng quỳ

Đạo sư tiếp dẫn Đại bi Đại từ

Hòa thượng Tông Diễn thiền sư

Thiên nhãn thanh tịnh chơn như sáng ngời

Mẹ hiền Cực lạc mỉm cười

Lòng con hiếu hạnh một đời kính dâng

Phật từ bi, hiển Pháp thân

Giúp con báo đáp nghĩa ân thế trần

Ngày xưa quán nước dừng chân

Nay, Mại Trà Lai tự ấn phần hiếu tâm

Am tranh mẹ từng dưỡng thân

Dưỡng Mẫu đường miếu… xa gần khói hương

Dòng đời năm tháng vô thường

“Hòa thượng Cua”… vẫn thân thương mẫu từ. 

Phương Thảo am, mùa Vu lan - Báo hiếu
PL.2560 - năm Bính Thân (2016)

      Trần Quê Hương