Người bạn tên John

GN - Hôm nay ngày cuối John đi làm. Do có khả năng tài chánh, John quyết định hưu sớm 3 năm. Sau buổi ăn trưa do bạn bè công ty thết đãi, anh ghé qua phòng làm việc thăm tôi, nói câu giã từ. Tôi hỏi anh:

- Về hưu sớm, việc đầu tiên sẽ làm gì, đi đâu?

Anh cười, mắt sáng như ước mơ sắp được toại nguyện:

- Nghỉ ngơi dọn dẹp nhà cửa xong, tôi sẽ qua Ấn Độ thăm các thánh tích Phật giáo, rồi lưu lại Dharamsala dự khóa tu hai tháng.

Tượng Phật khổng lồ tại Afghanistan bị phiến quân Taliban phá hủy - Ảnh minh họa

Tôi khen anh:

- Nghỉ hưu mà làm những việc như thế hạnh phúc còn gì bằng.

Anh kể thêm:

- Sau đó mỗi năm tôi sẽ sắp xếp đi thăm các trung tâm Phật giáo khác, nhất là những nơi đã tàn phế dọc theo Con đường Tơ lụa ở Trung Á hay Borobudur ở Indonesia. Dĩ nhiên là tôi tiếp tục hành trì, làm Phật sự tại thiền viện (Zen Center) dưới phố.

Tôi đùa:

- Sao mà ganh tị với anh quá! Tôi phải chờ tới 10 năm nữa! Nếu đếm từng ngày chắc điên mất!

Anh trêu:

- Ráng kiếm một bà triệu phú nào đó thì về hưu sớm thôi!

*

John lớn hơn tôi 10 tuổi, tuy nhiên văn hóa phương Tây không nặng nề tuổi tác nên chúng tôi giao tiếp như đôi bạn thân. Anh ra trường ngành khảo cổ học nhưng làm khảo sát địa chất trong Công ty Tài nguyên môi trường. Anh có kiến thức rộng về các nguồn văn hóa khác nhau, thích nghiên cứu di tích cổ xưa. Anh thật sự làm quen với Phật giáo khi bắt đầu nghiên cứu Con đường Tơ lụa từ Tràng An - Trung Hoa lan tỏa đến mọi miền Trung Á đến tận châu Âu.

Ấn bản Anh ngữ “The Great Tang Records on the Western regions - Đại Đường Tây Vực ký” của thầy Huyền Trang viết khi qua Ấn Độ thỉnh kinh vào thế kỷ thứ 6, được John nghiền ngẫm. Từ 110 tiểu quốc được thầy mô tả chi tiết, anh truy tìm những địa danh ngày nay. Suốt hai năm chúng tôi thường ăn trưa chung để bàn thảo các di tích trên Con đường Tơ lụa. Lần theo bước đi xưa của ngài Huyền Trang, anh trầm trồ khen ngợi trước các công trình văn hóa Phật giáo cổ xưa để lại. Đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, anh như khám phá kho báu được giấu kín hơn ngàn năm qua.

Một hôm, buổi ăn trưa như thường lệ, thấy nét mặt anh ưu tư. Tôi hỏi:

- Hôm nay không có gì mới về con đường hay sao mà trông xìu thế?

Giọng anh chùng xuống:

- Tối hôm qua chợt nhận ra rằng: vô số hang động, đền đài to lớn với hàng vạn hình tượng Đức Phật dọc con đường Trung Á ấy, những thứ mà bấy lâu nay tôi thán phục, cộng đồng Phật giáo đã biến mất hoàn toàn. Muốn tạo dựng những công trình vĩ đại này, vua dân hết lòng theo Phật như thầy Huyền Trang ghi lại. Ngày nay dân chúng theo một tôn giáo hoàn toàn khác hẳn.

Tôi trầm ngâm:

- Anh biết vì sao xảy ra như thế không?

- Biết chứ! Đoàn quân Trung Đông tràn qua, giết sạch những ai không theo mình. Cũng gần giống đoàn quân Tây Ban Nha đem tàu thuyền chinh phục vùng Nam Mỹ. Văn hóa tôn giáo bản địa cũng bị đạo quân viễn chinh, các giáo sĩ gần như xóa sổ hoàn toàn.

Uống ngụm cà phê, anh tiếp:

- Nhưng lạ lùng thay, trước đó các nhà sư Phật giáo khi đến vùng hiểm trở này lại đi lẻ loi một mình. Vậy mà đủ trí tuệ đức hạnh cảm hóa cả quốc gia theo Phật mà không hề ép buộc, hãm hại ai.

Sau buổi ăn trưa ấy, John dành thời gian tìm hiểu Phật giáo nhiều hơn. Đặc tính từ bi, trí tuệ và tinh thần khai phóng bình đẳng của đạo Phật lôi cuốn anh mãnh liệt. John bắt đầu tham dự các khóa tu tại thiền đường Hoa Kỳ theo truyền thống Nhật Bản.

Một lần anh hỏi:

- Có cần rời bỏ tôn giáo truyền thống gia đình để quy y thành người Phật tử chính thức không?

Tôi trả lời anh rằng:

Suốt mấy năm nghiên cứu Phật giáo, đến thiền đường này, không một ai khuyên tôi quy y làm người Phật tử. Tôi rất ngạc nhiên và ngưỡng mộ cách hành xử của người con Phật. Tuy nhiên điều làm tôi và cả thế giới ngỡ ngàng khâm phục hơn cả chính là sự kiện 2 thánh tích Phật giáo bị Taliban phá hủy. Trong niềm tiếc thương vô biên, người Phật tử toàn thế giới không hề có một lời kêu gọi trả thù hay phỉ báng tôn giáo của những người gây ra hành động này. Cá nhân tôi bàng hoàng, rung chấn con tim tận cùng khi nhận ra rằng: Trong sự mất mát không thể bù đắp này, nhân loại thế giới đang có cơ hội hiếm hoi chiêm nghiệm thành quả của một tôn giáo mà lòng từ bi, trí tuệ không phải chỉ trong sách vở. Không phải chỉ thể hiện qua một người, vài người mà hàng trăm triệu người con Phật. Tôi quyết định quy y để chính thức làm một người Phật tử nhỏ bé trong mấy trăm triệu người này. (Trích lời John)

- Theo hiểu biết hạn hẹp của riêng mình, đạo Phật từ xưa đến nay chỉ khuyên con người bỏ ác làm lành, khai mở trí tuệ, phát triển lòng từ. Tuyệt nhiên đạo Phật không khuyên con người bỏ đi giá trị truyền thống. Anh có thể hài hòa trong việc hành trì Phật pháp mà vẫn gìn giữ tôn giáo mình. Đức Phật không muốn ai tạo ra sự chia rẽ, xa cách trong cộng đồng, gia đình.

Năm 2001, chính quyền Taliban tại Afghanistan tuyên bố sẽ triệt phá 2 tượng Phật khổng lồ được tạc 1.700 năm trước. Đây là di tích được mô tả chi tiết trong cuốn hồi ký của ngài Huyền Trang. Cả thế giới sửng sốt và John đã đem hết năng lực tham gia vào ủy ban vận động ngưng việc phá hủy 2 thánh địa quý báu này. Anh lập website, soạn thư, tổ chức hội thảo, vận động chữ ký, thiết lập mạng lưới liên lạc. Có hôm anh vào công ty, đôi mắt thâm đen do thức đêm làm việc, trên bàn mấy lon nước có lượng caffeine cực mạnh.

Trong suốt hơn một tuần, lực lượng Hồi giáo Taliban dùng đại bác, xe tăng, bom mìn phá hủy tượng Phật cao 50 mét ấy, John theo dõi sát sao sự kiện từng giờ từng ngày và bức xúc cực cùng. Thế giới ngậm ngùi đau xót, người Phật tử muôn phương nước mắt khóc ròng, tiếc thương công trình vĩ đại cổ xưa của Phật giáo bị hủy hoại vì cực đoan, cuồng đạo.

Khoảng 2 tháng sau, anh trịnh trọng đưa tấm thiệp mời tham dự buỗi lễ quy y. Tôi rất đỗi ngạc nhiên. Hôm đến thiền đường chia vui ngày trọng đại này, bên cạnh những người Phật tử Hoa Kỳ, vợ, mấy người con đã trưởng thành của anh đều có mặt đầy đủ, nét mặt rất hớn hở. Vị thiền sư thực hành quy y cho bốn người trong bầu không khí trang nghiêm, tràn đầy năng lượng từ bi với các nghi lễ rất uy nghi, dõng mãnh theo truyền thống Nhật được Mỹ hóa. Xong phần nghi thức, từng người được mời phát biểu lý do quy y. Đến phiên John, anh nhìn gia đình trong ánh mắt trìu mến, cám ơn gia đình đã ủng hộ nhiều năm qua.

Anh trình bày: - Suốt mấy năm nghiên cứu Phật giáo, đến thiền đường này, không một ai khuyên tôi quy y làm người Phật tử. Tôi rất ngạc nhiên và ngưỡng mộ cách hành xử của người con Phật. Tuy nhiên điều làm tôi và cả thế giới ngỡ ngàng khâm phục hơn cả chính là sự kiện 2 thánh tích Phật giáo bị Taliban phá hủy. Trong niềm tiếc thương vô biên, người Phật tử toàn thế giới không hề có một lời kêu gọi trả thù hay phỉ báng tôn giáo của những người gây ra hành động này. Cá nhân tôi bàng hoàng, rung chấn con tim tận cùng khi nhận ra rằng: Trong sự mất mát không thể bù đắp này, nhân loại thế giới đang có cơ hội hiếm hoi chiêm nghiệm thành quả của một tôn giáo mà lòng từ bi, trí tuệ không phải chỉ trong sách vở. Không phải chỉ thể hiện qua một người, vài người mà hàng trăm triệu người con Phật. Tôi quyết định quy y để chính thức làm một người Phật tử nhỏ bé trong mấy trăm triệu người này.