Hàng cư sĩ có nên xuống tóc & mặc y phục như người xuất gia?

Tuy nhiên, thực tế thì chúng tôi chỉ là những cư sĩ. Khi nào khỏe thì đến chùa tu tập cùng với thầy và đại chúng còn những lúc khác hay khi đau yếu thì tu tập ở nhà. Chúng tôi muốn hỏi quý báo rằng có cần thiết phải thay đổi hình thức như người xuất gia không? Nếu muốn thực hiện điều đó cần phải tuân theo những nghi thức nào? (PHÁP THIỆN, P.Tân Kiểng, Q.7, TP.HCM)

Đáp:

Bạn Pháp Thiện thân mến!

Trong sự nghiệp tu tập, hình thức bên ngoài cũng rất quan trọng, có tác dụng trợ duyên rất nhiều trong việc thúc liễm thân tâm, tấn tu đạo nghiệp. Phật chế định cho hàng đệ tử xuất gia phải tuân thủ hình thức "đầu tròn áo vuông" cũng không ngoài mục đích ấy, tức người xuất gia thì "tâm hình dị tục", hình tướng và tâm niệm phải khác hẳn người đời.

Tuy nhiên, đối với hàng Phật tử tại gia thì quy hướng ba ngôi Tam bảo và giữ gìn năm nhân cách của người Phật tử (năm giới) mới thực sự là điều cần yếu. Người Phật tử nói chung không cần phải tuân thủ theo một hình thức đặc trưng xuất thế như chư vị Tăng Ni. Mặt khác, sau khi thọ Bồ tát giới tại gia thì hành giả phải nỗ lực tu học nhưng từ nơi tâm niệm là chính, nghĩa là thực hành tâm giới Bồ tát để cứu độ tự thân và cuộc đời.

Theo chúng tôi, một người cư sĩ, cho dù đó là cư sĩ tại gia Bồ tát giới, thì cũng không nên và không nhất thiết cần mang hình thức giống người xuất gia. Dẫu hiện nay, có không ít Phật tử phát tâm xuống tóc, mặc y phục giống người xuất gia đồng thời xem điều đó như là một sự "tinh tấn", và tất nhiên họ cũng vướng mắc không ít hệ lụy vì những điều bất cập.

Trước hết, việc cư sĩ xuống tóc và mặc y phục như người xuất gia (dù không phải pháp phục-y hậu mà chỉ là thường phục) cũng rất dễ khiến cho nhiều người nhầm lẫn vị cư sĩ ấy là Tăng sĩ. Và, khi người cư sĩ với hình tướng đầu tròn, áo nâu (hoặc lam) hiện hữu ở chùa viện, nếu không phải người trong chùa thì khó có thể biết rằng vị ấy là Phật tử, là cư sĩ. Dẫn đến việc người đi lễ chùa không biết vị ấy là cư sĩ, cung kính với vị ấy như chư Tăng, dẫu có nhận hay không thì vị cư sĩ ấy cũng bị tổn giảm phước đức. Đó là chưa kể đến trường hợp nếu vị cư sĩ ấy khởi tâm tự mãn với sự cung kính thì càng bị suy giảm phước đức nhiều hơn.

Trường hợp ngược lại, khi những vị cư sĩ "đầu tròn" này ở nhà của mình thì dễ khiến cho những người khác trong thôn xóm chưa hiểu ngọn nguồn ngỡ rằng vị cư sĩ ấy nay đã đi tu (bởi hình thức giống người tu). Và nếu bà con láng giềng xét nét các hành vi, lời nói cùng những sinh hoạt bình thường của vị cư sĩ ấy ở gia đình, dưới góc độ người tu thì rất có thể ảnh hưởng không tốt đến thanh danh của người xuất gia nói chung; và điều ấy cũng khiến cho vị cư sĩ kia tổn phước.

Như vậy, một người cư sĩ mà xuống tóc và mặc áo tu thì khá lấn cấn trong hành xử và sinh hoạt. Vì người ấy tự tạo cho mình một hình thức mà "Tăng cũng chẳng phải Tăng, và tục cũng chẳng phải tục". Ở nhà cũng khó tránh khỏi "lời ra tiếng vào", lên chùa cũng dễ khiến cho người ta nhầm lẫn là người xuất gia thì cũng khó thoát chuyện "lời vào tiếng ra". Và như thế, để đối phó với tình cảnh này sẽ làm cho vị cư sĩ ấy bị phân tâm và phiền não nhiều hơn lúc làm một vị cư sĩ "có tóc, mặc thế phục" như bao cư sĩ bình thường khác.

Do đó, chúng tôi nghĩ rằng, một vị cư sĩ thì chỉ cần một chiếc áo tràng (màu lam hoặc nâu tùy vùng miền) mặc trong lúc tụng kinh, lễ Phật là hợp lý nhất. Không cần thay đổi hình thức bên ngoài cho giống với người xuất gia, chỉ nên thực tập chuyển hóa nghiệp lực và học theo tâm nguyện của người xuất gia mà thôi.

Chúc bạn tinh tấn!