Trí tuệ và Chân thành

Trí tuệ muốn nói ở đây là sự thấy biết sáng suốt về sự vật như chính sự vật đang là. Thuật ngữ trí tuệ, tiếng Anh là wisdom, tiếng Pháp là sagesse, khác với kiến thức hay tri thức (knowledge), và khác với ý nghĩa khôn ngoan (wise, sage) và ý nghĩa thông minh (intelligent; intelligent – gente) như vẫn được dùng phổ biến hằng ngày. Trong trí tuệ (và đó chính là trí tuệ mà QH Khóa XII đang sở hữu) có mặt của lòng từ bi, tình người, vì hạnh phúc của số đông. Trong trí tuệ, có mặt của thông minh, khôn ngoan, hiểu biết sắc bén. Song nếu chỉ nói là thông minh, khôn ngoan, hiểu biết sắc bén thì chưa phải là trí tuệ. Cũng như vậy, nếu chỉ nói QH thông minh, QH hiểu biết và QH sắc bén thì chưa đủ để nói về QH Khóa XII – QH trí tuệ.

Chân thành, nói theo tiếng Anh là heartfelt love; lời nói chân thành là heartfelt words. Chân thành là sự thành thật từ thẳm sâu của lòng người. Trước hết, cần định danh như thế để thấy: trí tuệ và chân thành – hai yếu tố quyết định thành công của QH.

Trí tuệ của QH ta là trí tuệ tập thể. Dù vậy, không phải trí tuệ của bất cứ một tập thể nào cũng hoàn toàn sáng suốt. Cọ xát của tranh luận, thảo luận làm tỏa sáng trí tuệ ưu việt. Đó là lý do cần có các cuộc tranh luận trong QH. Ngay cả khi QH bác một dự án luật hay bất cứ dự án nào thì cũng chỉ có thể bác sau khi đã được tranh luận kỹ lưỡng và vấn đề ấy đã được soi tỏ bằng trí tuệ ưu việt. Tôi đã từng có những trải nghiệm như vậy ở QH Khóa XII. Trong tình huống này, hầu như tất cả các ĐBQH đều có sẵn sự cảm thông, tìm đến sự hoàn thiện. Trong các cuộc tranh luận và cọ xát trí tuệ của QH, cũng bộc hiện trí tuệ định hướng. Định hướng một cách thuyết phục để các cuộc tranh luận, cọ xát ở QH đi đến đồng thuận, hướng đến lợi ích chung của nhân dân, của đất nước. Kết thúc các cuộc tranh luận, các cuộc cọ xát, trí tuệ ưu việt bộc hiện rõ qua các kết luận của chủ tọa Kỳ họp QH: kết luận có lợi cho sự đoàn kết trong QH, đoàn kết giữa cơ quan lập pháp và cơ quan hành pháp. Kết luận của Chủ tọa Kỳ họp QH về Vinashin là một tình huống như vậy, sự việc khá gai góc mà trong và ngoài nghị trường vẫn ổn thỏa, vẫn có giải pháp để phục hồi, để đi tới. Trí tuệ của QH Khóa XII còn ở cách chọn điểm dừng, cách hướng các cuộc tranh luận đến đại cuộc mà không vướng vào các lý lẽ mang tính sự vụ. Phương pháp làm việc này đã thuyết phục ĐBQH và các thành viên của cơ quan hành pháp.

QH là một tập thể đan xen nhiều tâm lý, hành động, lợi ích khác nhau và đan xen cả sự cống hiến và hưởng thụ khác nhau. Điều đó đòi hỏi phải có sự định hướng, thuyết phục lẫn nhau để đồng thuận. QH đồng thuận trong chính QH. Và QH đồng thuận với Chính phủ để đi đến phương trời sáng sủa. Không gì thuyết phục nhau tốt hơn là sự chân thành. Thuyết phục chân thành, thuyết phục bằng lẽ phải và bằng lợi ích của nhân dân, của đất nước để cân bằng các tâm lý, hành động, lợi ích và cân bằng tâm lý cống hiến với tâm lý hưởng thụ trong tập thể. Sự chân thành biểu hiện như là một đặc điểm mới, rõ nét của QH, là chất keo nối và gắn kết các ĐBQH, nối và gắn kết giữa cơ quan lập pháp với cơ quan hành pháp và có thể cao hơn là gắn kết chặt chẽ hơn giữa QH và Đảng. Trí tuệ và chân thành là linh hồn của các thành quả của QH Khóa XII. Trí tuệ là tiếng nói của khối óc; chân thành là tiếng nói của con tim. Trí tuệ đã vận hành thành khoa học tổ chức, thành hiện thân của tinh thần đổi mới, dân chủ, cởi mở, công khai, minh bạch vì nhân dân, đất nước. Và, lòng chân thành là chất keo đoàn kết, gắn kết QH, Chính phủ với và nhân dân; chất keo đoàn kết tỏa sáng từ nghị trường, vì sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Nhìn đó có thể thấy được vai trò, khả năng, năng lực và trách nhiệm của QH. Thấy được niềm tin, sức mạnh được tạo dựng từ QH.

Nhà Phật có một cụm từ nói về hạnh nguyện của một vị Bồ tát thực hành những bước đi cuối cùng của đấng Giác Ngộ: “thượng cầu hạ hóa”. Nói khác đi, vị Bồ tát cần làm hai việc: trên thì cầu trí tuệ toàn giác (perfect wisdom); dưới thì hóa độ chúng sanh, phục vụ chúng sinh, giúp chúng sinh ra khỏi khổ đau, đi vào an lạc. Từ đây, có thể liên tưởng đến vai trò của QH, ở cấp độ riêng. Thượng cầu: trên thì tiếp nhận trí tuệ của Đảng. Hạ hóa: dưới thì nối kết với hành pháp, lắng nghe tiếng nói nguyện vọng thiết tha của nhân dân, vì hạnh phúc của nhân dân.

Nếu tới đây, chúng ta chưa tìm thấy sáng kiến nào tốt đẹp và ưu việt hơn nữa, thì trí tuệ và chân thành là sáng tạo và nền tảng tốt. Có thể tài sản thực sự của QH Khóa XII để lại cho QH Khóa XIII là: trí tuệ và chân thành.