Nói chuyện với kỷ lục gia “có thơ in lịch nhiều nhất”

GNO - Trong chương trình Hội ngộ kỷ lục gia lần thứ 21 tại TP.HCM (hôm 30-10-2011), Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam (Vietkings) đã trao cho cô kỷ lục “Người có thơ in lịch nhiều nhất”. Đó là nữ sĩ Tôn Nữ Hỷ Khương, cô là hậu duệ đời thứ năm của vua Minh Mạng, là con gái của Nhà thơ Ưng Bình Thúc Giạ Thị…

Gặp cô ở căn nhà nhỏ nằm trong hẻm 339 đường Lê Văn Sĩ (Q.3, TP.HCM), căn nhà nhỏ, gọn gàng, dễ thương với phiến đá có khắc hai câu thơ đã đi vào lòng người như một bài ca dao về tình người: “Lợi danh như bóng mây chìm nổi/ Chỉ có tình thương để lại đời” (Còn gặp nhau) - cùng những sách báo, văn hóa phẩm… 

Góc nhỏ bình yên của cô còn có chú Thùy (chồng cô) và người con trai vì sinh khó nên bị thiểu năng phải nhờ sự chăm sóc của cô chú.

Tác giả & nữ sĩ Hỷ Khương 

Cô cười tươi rói, giọng Huế vẫn ngọt xớt dẫu ngày nào cũng uống thuốc ho, cùng nhiều loại thuốc khác. Cười rồi đọc thơ, rất sảng khoái: “Đến tuổi này không đau mới lạ/ Chuyện bệnh đau là chuyện bình thường…”. 

Cũng bởi hiểu được cái lý “bình thường” của chuyện bệnh đau do tuổi già nên cô rất thong thả đón nhận, mọi cái đều là “lẽ đương nhiên”, cái gì vui thì mình biết vui, cái gì không tốt, không khỏe, không như ý thì biết là không như ý. Có lẽ vì tâm niệm đó nên đã toát ra trong thơ cô, những câu bình dị, ai cũng thuộc và thích như: “Còn gặp nhau thì hãy cứ vui/ Chuyện đời như nước chảy hoa trôi…”.

Và đó cũng là những câu thơ được sử dụng in trên lịch nhiều nhất. Riêng, tập thơ Hãy cho nhau của cô (NXB Trẻ ấn hành) thì luôn “cháy” hàng, bởi có bài đinh là Còn gặp nhau. Tới thăm và chúc mừng cô nhân dịp cô nhận được kỷ lục gia cũng là lúc bản in (tái bản lần 3) của tập Hãy cho nhau về tới nhà, cô bảo: “Lần này họ tăng giá gấp đôi, từ 16.000 đồng/tập lên 32.000 đồng/tập. Bên cạnh đó còn có CD của tập Hãy cho nhau với phần nói về thơ Hỷ Khương của GS.TS Trần Văn Khê, BS Đỗ Hồng Ngọc, TS Nguyễn Nhã, BS Trương Thìn… và giọng đọc, diễn ngâm của chính cô”. 

Rồi cô nói thêm, “mình làm được gì thì nên làm, tuổi trẻ phải ráng mà làm, chứ để mùa xuân qua, tuổi tác lớn, bệnh tật bất ngờ thì có muốn cũng không được, như cô bây chừ có ngâm nga chi được?”. Cô cười cười, nhắc lại hai câu thơ “khuyến khích” của BS Đỗ Hồng Ngọc đã tặng cô: “Hỷ Khương quận chúa chớ lo/ Chữ hò liền với chữ ho một vần”. Đó là tình cảm, là những ân tình của bạn bè, thân hữu dành cho cô, nhất là GS.TS Trần Văn Khê, người được cô trân trọng gọi là hiền huynh, “học được ở anh Khê rất nhiều, anh Khê cũng là người khơi nguồn thơ cho cô trong mấy mươi năm qua đó”.

Nói chuyện với cô, hỏi cô có vui khi nhận được kỷ lục? Cô bảo vui, không phải vì danh hiệu mà vì thơ mình đã đi vào lòng người. 

Nhiều người đọc Còn gặp nhau đã trân trọng lấy những ý thơ khai mở tâm hồn như “Lợi danh như bóng mây chìm nổi/ Chỉ có tình thương để lại đời” làm châm ngôn cho cuộc sống. Cái đó mới là niềm vui của nhà thơ, bởi ít nhiều ý niệm, lối sống của mình và nếp giản dị, nhân văn của tổ tiên được cô học hỏi, diễn đạt thành thơ đã được bạn đọc cảm nhận và tiếp nối. 

Có người viết thư về cho cô, hoặc e-mail từ nước ngoài về bảo, có những tờ lịch Tết in những câu thư pháp, nội dung thơ Hỷ Khương người ta thích quá nên không nỡ bỏ tờ lịch. “Trời Phật thương, với lại ông cụ cô (nhà thơ Ưng Bình Thúc Giạ Thị - NV) đã nuôi dưỡng mạch nguồn tâm và cả nguồn thơ cho cô, chứ mình mình thì đâu có thể làm gì được”, cô trân trọng “nhường” tất cả những danh hiệu đầy yêu thương cũng như sự quý mến của bạn thơ, bạn đọc dành cho những người thân, đặc biệt là cha mẹ mình. 

Cái tâm ấy và tấm lòng giản dị ấy của Hỷ Khương cũng chính là một bài học lớn cho tôi khi đọc một vài câu thơ trên lịch Tết, ở dưới ký tên tác giả Tôn Nữ Hỷ Khương, như là:

(Hãy cho nhau)