Tại buổi lễ, Đại đức Thích Tuệ Minh, trụ trì chùa đã nêu tóm tắt quá trình hình thành chùa và thời gian xây dựng chính điện.
Theo đó, di tích lịch sử văn hóa đền - chùa Gám nằm trong quần thể Khu du lịch tâm linh sinh thái rú (núi) Gám, thuộc xã Xuân Thành, là một trong những công trình tín ngưỡng tôn giáo độc đáo của huyện Yên Thành.
Chùa được xây dựng vào thời Trần, thuộc Thiền phái Trúc Lâm, thờ Phật Thích Ca và các vị Bồ-tát. Đền là nơi thờ các vị thiên thần, nhân thần có công bảo quốc hộ dân.
Đền - chùa Gám đã được UBND tỉnh công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp tỉnh năm 2007. Năm 2018 được đón nhận bằng bảo trợ Di tích Lịch sử Văn hóa đền - chùa Gám là Di tích có giá trị lịch sử, văn hóa mang ý nghĩa giáo dục truyền thống dân tộc Việt Nam do Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam trao tặng.
Đại biểu chính quyền các các cấp dâng hương |
Theo thời gian, mặc dù đã qua nhiều lần trùng tu, các hạng mục di tích đền - chùa đều xuống cấp. Tháng 2-2020, chính điện chùa được khởi công trùng tu tôn tạo trên nền cũ với tổng diện tích 360m2, trên cơ sở tái sử dụng một số hiện vật cũ, chỉ thay mới một số vật dụng đã quá hư hỏng không sử dụng được.
Cụ thể, công trình trùng tu trên nguyên tắc gìn giữ, bảo tồn các yếu tố gốc cấu thành di tích, phù hợp kiến trúc truyền thống vốn có ban đầu, gồm 5 gian, phía ngoài bái đường và trong hậu cung theo hình chữ Khẩu.
Kinh xây dựng gần 10 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa.