Đại hồng chung trong chùa

Chuông hay đại hồng chung là một pháp bảo, pháp khí linh thiêng có sức lan tỏa rất lớn đến đời sống tâm linh của con người, mọi loài và mọi cảnh giới. Tiếng chuông chùa, theo kinh điển, có thể thấu đến cõi địa ngục u ám, chúng sanh nào bị đọa nơi địa ngục nhờ nghe tiếng chuông này liền được giải thoát. Nên chùa nào cũng có chuông, chuông to, chuông nhỏ tùy theo khả năng của mỗi chùa.

Mỗi khi chú tạo chuông, nhà chùa thường thực hành nghi lễ trọng thể, chú nguyện rất trang nghiêm. Trên thân của bất kỳ quả chuông nào cũng đều có trang trí các đường nét hoa văn tượng trưng cho rất nhiều ý nghĩa sâu sắc của giáo lý nhà Phật cùng với hai bài kệ thỉnh chuông bằng chữ Hán (hoặc chữ Việt tùy theo), để mỗi khi đánh chuông, lời kệ cùng tiếng chuông vang vọng thấu cõi âm ti để chuyển hóa nghiệp lực chúng sanh và thức tỉnh nhân tâm, bỏ ác làm lành, quay về nẻo giác.

Bài kệ thứ nhất là cầu nguyện tiếng chuông vang đến các cõi: Nguyện thử chung thinh siêu pháp giới/Thiết vi u ám tất giai văn/Văn trần thanh tịnh chứng viên thông/Nhứt thiết chúng sanh thành chánh giác. Tạm dịch: Nguyện tiếng chuông này khắp pháp giới/Thiết vi u ám cùng nghe được/Căn cảnh thanh tịnh chứng viên thông/Hết thảy chúng sanh thành chánh giác.

Chuông tại NTLS Đường 9 (Quảng Trị)

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đánh chuông tại NTLS Trường Sơn

ĐĐ Thích Tín Thuận đánh tiếng chuông Hòa Bình tại khu du lịch Huyền Trân, Huế

                  HT. Thích Chánh Liêm, thỉnh chuông tại NTLS Trường Sơn (QT)

                                    Chư tôn đức khai chung tại Thành cổ, Quảng trị

Và bài kệ thứ hai, là nguyện cho nhân loại và tất cả chúng sanh khi nghe được tiếng chuông có thể tiêu tan phiền não, tăng trưởng trí tuệ và phát tâm Bồ đề: Văn chung thanh phiền não khinh/Trí tuệ trưởng bồ đề sanh/Ly địa ngục xuất hỏa khanh/Nguyện thành Phật độ chúng sanh. Tạm dịch: Nghe tiếng chuông, phiền não nhẹ/Trí tuệ lớn, Bồ đề sanh/Thoát địa ngục, vượt hầm lửa/Nguyện thành Phật, độ chúng sanh.

Để đánh chuông đúng và chuyển tải hết ý nghĩa của tiếng chuông, người thỉnh chuông luôn phải định tâm, đưa tâm nguyện của mình vào trong từng tiếng chuông. Và để làm được như vậy nhà chùa đã soạn ra Nghi thức Thỉnh chuông.

Nghi thức Thỉnh chuông thường là 108 tiếng cho thời gian thỉnh một giờ hoặc có chùa thì phương tiện còn 54 tiếng cho nửa giờ... Các ngôi chùa Việt thường thỉnh chuông vào hai buổi sáng, tối trong ngày. Buổi sáng thường là từ 3giờ 30 đến 4 giờ (trước thời công phu sáng), buổi tối thường là từ 18 giờ 30 đến 19 giờ (trước giờ kinh Tịnh độ).

Với ý nghĩa và tính linh của  Đại Hồng chung như thế, nên có nơi còn gọi một cách tôn kính là "ông chuông" và ông chuông luôn được tôn trí bên phải tiền đường chùa (từ ngoài nhìn vào), hoặc có chùa còn làm lầu chuông, gác chuông rất đẹp, rất tôn nghiêm để tôn trí "ông chuông”.  

Đến đại hồng chung tại các khu di tích và nghĩa trang

Thời gian gần đây, tại nhiều nghĩa trang liệt sĩ và các khu di tích lịch sử cách mạng như: Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, nghĩa trang liệt sĩ Đường Số Chín, di tích Thành cổ (tỉnh Quảng Trị); nghĩa trang liệt sĩ thành phố Huế, nghĩa trang Hàng Dương, Côn Đảo; Nghĩa trang Liệt sĩ Việt - Lào (Nghệ An), tháp chuông Hòa Bình trên núi Ngũ Phong, TP.Huế và mới đây nhất tại khu di tích Ngã Ba Đồng Lộc, Hà Tĩnh... đã tôn trí nhiều Đại Hồng chung do các tổ chức và cá nhân phát nguyện chú tạo và hiến cúng. Có nhiều quả chuông rất to và đẹp được tôn trí trong những lầu chuông rất quy mô để mọi người khi đến viếng đều có thể thỉnh lên những tiếng chuông và gởi gắm tâm nguyện của mình cùng với tiếng chuông để cầu nguyện cho hương hồn các chiến sĩ trận vong, đồng bào tử nạn... được siêu thoát và cầu nguyện đất nước hòa bình, nhân dân an lạc.

Đó là một việc làm rất có ý nghĩa và rất “khế lý, khế cơ”. Tuy vậy, để tiếng chuông vang vọng đúng như ý nghĩa sâu xa vốn có của nó thì cần phải biết sơ qua cách thức đánh chuông. Bởi  giá trị sâu xa nhất của tiếng chuông là thẩm ấm, cảm âm. Mỗi tiếng chuông, như đã nói, phải là âm thanh của tâm thức, của tính linh chứ không phải đơn thuần chỉ là tiếng đồng vang vọng. Dẫu chỉ đánh 1 tiếng, 2 tiếng hay 108 tiếng... người đánh cũng luôn chuẩn bị cho mình một tâm thức nhẹ nhàng thanh tịnh và nhất là phải thành tâm vì như thế mới thực sự gởi gắm tâm nguyện của mình vào trong từng tiếng chuông.

Điều cần chú ý là trên thân của các quả chuông này cũng có khắc các bài minh, những bài minh này có ý nghĩa thật hay, rất sâu sắc. Tốt nhất, khi đánh chuông chúng ta thầm đọc lên những bài minh ấy và qua bài minh đó để gởi tâm thành cầu nguyện của mình đi cùng tiếng chuông thì không gì tốt đẹp bằng. Như lời đề từ của Giáo sư Anh hùng Lao động Vũ Khiêu khắc trên thân chuông tại nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn:

Bát ngát Trường Sơn hồn liệt sĩ

Dạt dào Đông Hải khí anh linh

Ba hồi chiêu mộ rung tâm trí

Muôn dặm non song nặng nghĩa tình.

Hoặc để lòng mình nhẹ nhàng thanh thản khi thỉnh lên những tiếng chuông giải thoát cùng lời đề từ đầy xúc động  cũng của Giáo sư Vũ Khiêu khắc trên quả chuông tại nghĩa trang Đường Số Chín:

Hồi chuông vị quốc rung Nam Bắc

Ngọn lửa anh linh rực đất trời

Muôn dặm từng vang đường Số Chín

Ngàn thu còn mãi tuổi hai mươi.

Và để tiếng chuông vang vọng lên những thanh âm giải thoát, của sự thức tỉnh và vô phân biệt, người đánh chuông phải lắng lòng thanh tịnh tự tay mình thỉnh lên những tiếng chuông nguyện cầu các chiến sĩ trận vong siêu thoát nhẹ nhàng như tiếng chuông. Nếu mọi người khi đánh lên những tiếng chuông với tâm niệm như thế thì chúng tôi tin chắc rằng cùng với những nghĩa cử đầy nhãn quan giải thoát của những người tiến cúng chuông sẽ cùng thanh âm du dương thiền vị của tiếng chuông giải thoát phối vào khí anh linh, hồn thiêng sông núi giữa bạt ngàn tiếng gió vi vu  thì không những hương hồn của các chiến sĩ trận vong sẽ được siêu pháp giới, mà những người con sống hôm nay, những chúng sanh trong cõi Ta bà này cũng được nhẹ nhàng hơn, sống có ích hơn và quốc gia, dân tộc cũng được hưng thịnh hơn...